نفت ایران در دوران پسا تحریم
بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران نیز در آستانه مذاکرات لوزان، اعلام کرده بود ایران می تواند به راحتی در طی چند ماه بعد از برداشته شدن تحریم ها تولید خود را به میزان یک میلیون بشکه در روز افزایش دهد و با نهایی شدن توافق هسته ای، راه برای از سرگیری تردد کشتیها این شرکت به بازار اروپا باز و هموار می شود.
توافق لوزان بدون شک دستاوردهای بزرگی برای جمهوری اسلامی ایران خواهد داشت. لغو شدن تحریمها بار دیگر توجه غولهای بزرگ نفتی را به سمت ایران معطوف می کند و به نظر می رسد بیشترین تاثیر برداشته شدن تحریمها در صنعت نفت ایران خواهد بود.
به گزارش تابناک ایران 9 درصد ذخایر نفتی اثبات شده جهان را در اختیار دارد و توافق هسته ای درهای صنعت نفت را به روی سرمایه گذاران خارجی بازخواهد کرد.
ایران کشوری با منابع عظیم نفت و گاز وزنه سنگینی در بازار طلای سیاه است و نقش تعیین کننده ای در این بازار دارد اما تحریمها از یک سو و عدم مدیریت صحیح در سالهای گذشته از طرف دیگر باعث شده ایران در بخش اکتشاف، توسعه و صادرات آنطور که انتظار می رفت عمل نکند.
با روی کار آمدن دولت یازدهم و بازگشت مدیران کاربلد سابق به حوزه نفت اوضاع بهتر شد و روح به کالبد پارس جنوبی بازگشت و فاز 12 به عنوان بزرگترین فاز پارس جنوبی به بهره برداری رسید.
فاز 12 دستاورد بزرگ
فاز 12 به عنوان بزرگترین فاز پارس جنوبی معادل سه فاز استاندارد است که روزانه 81 میلیون متر مکعب گاز تولید می‌کند، این فاز در بلوک جنوب شرقی حوزه گازی پارس جنوبی و حاشیه خط مرزی با کشور قطر با مساحتی حدود 206 کیلومتر مربع واقع شده است و تاسیسات خشکی این فاز در منطقه تنبک و در 65 کیلومتری شرق عسلویه قرار دارد.
این در حالی است که ایران همچنان از رقیب قطری خود در ماراتن برداشت و توسعه پارس جنوبی عقب است.
در حال حاضر از مجموع 24 فاز تعریف شده در پارس جنوبی 10 فاز در حال تولید و 14 فاز در مرحله توسعه قرار دارند.به گفته کارشناسان درآمد سالانه فازهای در حال توسعه حدود ۳۰ میلیارد دلار در سال خواهد بود که معادل حدود ۱۰۰ میلیون دلار در روز است. به عبارت دیگر، هر روز تاخیر در بهره‌برداری از این فازها، ۱۰۰ میلیون دلار عدم‌النفع به همراه دارد که با توجه به مشترک بودن این میدان ممکن است هرگز نتوان آن را جبران کرد و به ضرری همیشگی بدل شود.
بی شک حضور شرکای هندی و چینی که در سالهای گذشته حضورشان در بازار نفت و گاز ایران پررنگ شده بود دردی را از صنعت نفت ما درمان نمی کند که هیچ مشکلات را هم دوچندان خواهد کرد.
صنعت نفت برای جبران این عقب ماندگی به حضور شرکتهای حرفه ای و آشنا به صنعت نفت ایران نیاز دارد.لغو تحریمها این فرصت را در اختیار صنعت نفت و همچنین شرکتهای خارجی قرار می دهد تا روند توسعه بزرکترین صنعت کشور شتاب گیرد.
ایران به راحتی تولید نفت را افزایش می دهد
اگرچه در دوران تحریم، اقدامات قابل توجهی انجام شده و حتی بزرگترین فاز پارس جنوبی با همت متخصصان داخلی، به بهره برداری رسیده اما همکاری با شرکت های معتبر بین المللی که به منابع مالی و فناوری های پیشرفته تر مجهز هستند، می تواند روند توسعه این میادین را شتاب بیشتری بخشد.
این در حالی است که بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران نیز در آستانه مذاکرات لوزان، اعلام کرده بود ایران می تواند به راحتی در طی چند ماه بعد از برداشته شدن تحریم ها تولید خود را به میزان یک میلیون بشکه در روز افزایش دهد. بر اساس تحریم های فعلی، ایران تنها می تواند مقادیر محدودی نفت صادر نماید.
میزان تولید نفت ایران در حال حاضر حدود 2.7 میلیون بشکه است که یک میلیون بشکه آن صادر می شود. این رقم فاصله زیادی با رقم صادراتی ایران در زمان پیش از تحریم ها دارد.
هرچند قراردادهای توسعه بیشتر فازهای پارس جنوبی با شرکت های ایرانی به امضا رسیده، اما حضور شرکت های خارجی که به فناوری های روز دسترسی دارند، می تواند روند توسعه پارس جنوبی را شتاب بخشد.
همچنین به علت کمبود منابع مالی، توسعه همزمان همه فازهای پارس جنوبی متوقف شده و بیشتر بودجه، صرف فازهای اولویت داری که پیشرفت بیشتری دارند، شده است؛ بنابراین ورود منابع مالی جدید می تواند زمینه توسعه سریع همه فازهای پارس جنوبی را فراهم کند.
علاوه بر لایه های گازی، در پارس جنوبی لایه نفتی بزرگی نیز وجود دارد که به دلایل مختلف توسعه آن متوقف شده به طوری که قطر روزانه بیش از ۶۰۰ هزار بشکه نفت از لایه نفتی پارس جنوبی برداشت می کند، اما میزان برداشت ایران از این لایه نفتی، صفر است.
لایه نفتی پارس جنوبی، عرصه دیگری است که شرکت های بین المللی می توانند در آن حضور داشته و زمینه جبران عقب ماندگی از قطر را فراهم کنند.
علاوه بر این، اثبات شده است که لایه های جدید گازی در بخش های عمیق تر پارس جنوبی وجود دارد که برای اکتشاف و برداشت گاز از آن نیز، شرکت های خارجی که از فناوری اکتشاف در لایه های عمیق تر برخوردار هستند می توانند فعالیت کنند.
غولهای نفتی منتظر ورود به ایران
در دراز مدت، افزایش قابل توجه تولید نفت ایران به صورت پایدار، مستلزم ورود شرکت های بزرگ نفتی بین المللی است. شرکت هایی نظیر رویال داچ شل و توتال قبلا در ایران فعال بودند و در صورت برداشته شدن تحریم ها و ارائه قراردادهای توسعه ای جذاب از سوی ایران، بدون شک به میادین نفتی این کشور باز خواهند گشت.
این در حالی است که توسعه میادین نفتی و گازی مشترک در سال های اخیر به علت کمبود منابع مالی و فنی کند شده که بیشترین بهره را کشورهای همسایه به خصوص قطر از این موضوع برده و سود سرشاری را نصیب خود کرده اند.اما توافق لوزان می تواند با جذب شرکت های نفتی بین المللی که به منابع مالی و فناوری های پیشرفته تر مجهز هستند، طلسم عقب افتادگی ایران را بشکند.
میادین مشترک و سود یک طرفه شرکا
در حال حاضر میدان های مشترک زیادی در مرزهای غربی و جنوبی کشور وجود دارد که توسعه آنها به علت کمبود منابع مالی و محدودیت های فنی متوقف شده است.
در نتیجه این محدودیت ها، وزارت نفت ناچار شده است که اولویت اصلی را بر توسعه میادین مشترک مهم در پارس جنوبی و غرب کارون قرار دهد.
بزرگترین میادین نفتی ایران در غرب کارون و به صورت مشترک با عراق قرار دارند که توسعه آنها نسبت عراق پیشرفت اندکی داشته است.
این در حالی است که عراق در سال های اخیر با امضای قراردادهای جذاب با غول های نفتی اروپایی، آمریکایی و آسیایی، این میادین مشترک را توسعه داده و برداشت نفت از آنها را آغاز کرده است.
میادین نفتی آزادگان شمالی و جنوبی، یادآوران، یاران شمالی و جنوبی و آذر بخشی از میادین نفتی مشترک با عراق هستند که توسعه آنها روزانه بیش از یک میلیون بشکه نفت خام از آنها تولید خواهد شد.
پارس جنوبی و میادین غرب کارون، تنها بخشی از میادین هیدروکربنی مشترک ایران را تشکیل می دهند که ورود شرکت های خارجی صاحب منابع مالی و فنی می تواند، روند توسعه آنها را تسریع کند.
تردد نفتکش های ایران در آبهای بین المللی
در همین حال مدیرعامل شرکت ملی نفتکش ایران نیز از رایزنی این شرکت با کشورهای اروپایی خبر داد و گفت: با نهایی شدن توافق هسته ای ایران، راه برای از سرگیری تردد کشتیها این شرکت به بازار اروپا باز و هموار می شود.
به گزارش شانا، علی اکبر صفایی با اشاره به تصریح توافق اولیه ایران با ٦ کشور جهان بر لغو کلیه تحریمها، در باره تاثیر این توافق بر عملکرد شرکت ملی نفتکش نیز اظهار کرد: هر چند هنوز توافق نهایی امضا نشده و سازو کار لغو تحریمها نیز مشخص نشده است اما همین توافق اولیه در تعیین و ترسیم مسیر این شرکت برای ورود به بازارهای بین المللی، پیگیری لغو تحریمها و همچنین اقدامهای آینده نیز موثر خواهد بود.
مدیرعامل شرکت ملی نفتکش ایران در باره اقدامهای این شرکت برای پس از تحریم افزود: شرکت از مدتها پیش و همسو با مذاکرات هسته ای و پیش بینی احتمال لغو تحریمها، برنامه ریزیهای لازم را با کشورهایی اروپایی برای حمل نفت و تردد در بنادر همه کشورها انجام داده است که برای تحقق آن، منتظر امضای توافق نهایی و مشخص شدن زمان و چگونگی لغو کامل تحریمها هستیم.
جذابیت صنعت نفت ایران
البته از این موضوع نیز نباید غافل ماند که هر چند توسعه میادین نفت و گاز کشورمان با وجود شرکتهای خارجی تسهیل خواهد شد اما جذابیتهای صنعت نفت ایران نیز برای غولهای نفتی به حدی است که نمی توانند در مقابل آن مقاومت کنند و از مدتها پیش و حتی به صورت مخفیانه مذاکرات خود را با وزارت نفت آغاز کرده اند.
حتی چندی پیش روزنامه گاردین در گزارشی اعلام کرد که شرکتهای نفتی و گازی بین المللی با نزدیک شدن به نهایی شدن توافق هسته ای ایران و ٥+١، برای بازگشت به بازارهای ایران صف کشیده اند.
کاملا روشن است که ایران به عنوان یکی از کشورهای قدرتمند عضو اوپک ظرفیتهای زیادی برای توسعه دارد که متاسفانه مدیریت نادرست در سالهای گذشته باعث شده روند توسعه میادین نفتی و گازی کند شود و ایران از رقبای عربی خود عقب بیفتد. بازگشت به روزهای اوج صنعت نفت و رسیدن به رقبا به تنهایی امکان پذیر نیست و نیاز است در کنار مهندسان توانمند ایرانی فناوری روز دنیا و سرمایه گذاری خارجی نیز انجام شود. وزیر نفت ایران ثابت کرده توانمندی لازم برای برگرداندن ایران به روزهای اوج را دارد.
منبع: تابناک
