نقش امام هادی(ع) در گسترش معارف اسلام
به گزارش تابناک یزد، در کتاب المناقب و بحار الانوار آمده که امام هادی(ع) فرزند امام جواد(ع) در ۱۵ ذیحجه سال ۲۱۲ هجری در مدینه به دنیا آمد و درسوم رجب سال ۲۵۴ در سن ۴۱ سالگی در شهر سامرا بر اثر زهری که به آن حضرت دادند، به شهادت رسیدند و در منزلشان در سامرا واقع در شمال عراق، به حاک سپرده شدند.
امام هادی(ع) یکی از مظلوم ترین امامان شیعه است که در زمان حیات و پس از شهادتشان مورد ظلم و ستم مستکبران قرار گرفتند؛ مظلومیت امام هادی(ع) فقط به دوران امامت ایشان منتهی نشد و پس از شهادت غریبانه و مظلومانه ایشان نیز، ستمگران عالم از هرگونه جنایتی در حق امام دهم شیعیان دریغ نکردند که ساخت آلبومی موهن علیه امام هادی(ع) و تخریب مرقد منور ایشان در سامرا گوشه ای از مظلومیت این امام همام است.
وضعیت سیاسی زمان امام هادی(ع)
امام علی النقی(ع) به هادی معروف هستند و در زمانی زندگی می‌کردند که عباسیان رو به زوال بودند. امام هادی(ع) با ۶ نفر از خلفای بنی عباس هم عصر بودند. این خلفای عصر امام هادی(ع) همگی ظالم و ستمگر بودند.
این حاکمان با این که رو به زوال بودند اما از تحت فشار قرارد دادن شیعیان به دلیل ترسی که از زوال حکومت داشتند، کوتاهی نمی‌کردند. حاکمان عصر امام هادی(ع) بسیار به اهل بیت(ع) و پیروانشان ظلم می‌کردند و شیعیان نیز افرادی بودند که نسبت به ظلم مقابله می‌کردند.
در روایات آمده که در زمان امام هادی(ع) ۱۸ قیام علیه دستگاه جور صورت گرفت. این قیام‌ها چون بدون پشتوانه ولایت و در واقع امام هادی(ع) بود، و ایشان این قیام‌ها را صلاح نمی‌دیدند با شکست مواجه می‌شد؛ اما خود این قیام‌ها نشان می‌دهد که شیعیان تحت فشار زیادی بودند.
تشکیل شبکه وکالت در زمان امام هادی(ع)
حساسیت دستگاه خلفا نسبت به امام هادی(ع) بسیار زیاد شده بود و دستگاه جور مراقب بود که ارتباط شیعیان با امام هادی (ع) قطع شود. در واقع حکومت ظالم با این قطع ارتباط امام هادی(ع) با شیعیان به دنبال ساماندهی حکومت خویش و رهایی از زوال بود. یکی از بهترین ابتکاراتی که در زمان امام هادی(ع) شکل گرفت تشکیل شبکه وکالت و انتخاب وکلا بود که از طریق این وکلا به سئوالات شیعیان پاسخ می‌دادند و سایر امور آنان را پیگیری می‌کردند
سازمان و شبکه وکالت به این صورت بود که ائمه معصومین(ع) در نقاط مختلف وکیل انتخاب می‌کردند و نقل و انتقلات مالی که بر اساس مصالح اسلام شکل می‌گرفت توسط همین نمایندگان انجام می‌شد.
عبدالعظیم حسنی وکیل امام هادی(ع) بودند و وکلای دیگری هم وجود داشتند. در زمان امام هادی(ع) کل شیعیان به ۴ منطقه ایران، عراق، یمن و مصر تقسیم می‌شدند. در این مناطق شیعیان حضور داشتند و ارتباط مستمر و خوبی با امام هادی(ع) برقرار می‌کردند و هم اکنون نیز بیشترین ظلم‌ها به اشکال گوناگون علیه شیعیان در همین ۴ منطقه انجام می‌شود.
در زمان امام هادی(ع) شرایط به قدری سخت بود که امام(ع) گاهی اوقات هیچ پاسخی نمی‌توانستند به شیعیان بدهند. امام هادی(ع) مدام تکرار می‌کردند که شیعیان تنها با نماینده و وکیل من ارتباط بگیرید و سئوالات خویش را از آنان بپرسید.
امام هادی(ع) سئوالات شیعیان را به وکلا ارجاع می‌دادند و وکلا را نسبت به پرسش‌های شیعیان با توجه به انحرافات و شبهات آن روز توجیه می‌کردند.
انسجام میان شیعیان در زمان امام هادی (ع)
شبکه وکالت زمان امام هادی(ع) و سایر امامان حاکی از نظم و انسجام در اسلام است. اسلام همیشه قائل به یک سازماندهی بوده و نظم و انسجام از چارچوب های اسلام و از مهم ترین پایه های حکومتی است.
در زمان امام هادی(ع) با وجود فشار زیاد دستگاه حاکمبت علیه امام(ع) و شیعیان این انسجام میان آنان همیشه حاکم بوده است.
یکی از پایگاه‌های مهم شیعیان در آن زمان منطقه قم و همدان بود که وکلایی از طرف امام هادی(ع) در آنجا حضور داشتند و بیشترین کمک‌های مالی برای مصالح اسلام از همین شهر قم انجام می‌شد.
امام هادی(ع) و تلاش در راستای گسترش اسلام
امام هادی(ع) در مناظرات علمی حضور پیدا می‌کردند و چون در سن ۸ سالگی به امامت رسیدند فشار زیادی به ایشان وارد می‌کردند.
امام هادی(ع) نه تنها تعليم و تعلم را در مدينه عهده دار بودند، بلکه در امر به معروف و نهی از منکر و مبارزه پنهان و آشکار با خليفه ستمگر وقت لحظه‌ای کوتاهی نمی‌کردند. امام هادی(ع) در جهت تربیت شاگردان متعهد و قوی تلاش بسیار کردند، نه تنها تعليم و تعلم را در مدينه عهده دار بودند، بلکه در امر به معروف و نهی از منکر و مبارزه پنهان و آشکار با خليفه ستمگر وقت لحظه‌ای کوتاهی نمی‌کردند.
امام هادی (ع) از هر فرصتی برای نشر معارف الهی بهره می‌بردند. یکی دیگر از کارهای مهم امام هادی(ع) تقویت پایگاه‌های علمی بود و همین پایگاه‌های علمی اصحاب و یاران امام را شکل می‌داد.